1980 (2)

1980's Obituary

Goede wijn wordt meestal gemaakt in jaren die eindigen op even getallen, maar zijn er ook jaren waarin het goed is om dood te gaan? Dat zal vooral van jezelf afhangen, vermoeden we. De dood komt meestal te vroeg en ongelegen. Tenzij voor wie het leven beu is: bij hen komt de dood te laat. Ook in de jaren tachtig vielen ze als vliegen. Mooie mensen, bekende mensen, mensen met talent. “Menig beroemdheid is reeds dood de dag nadat hij gestorven is”, sprak de Vlaamse filosoof Antoon Vloemans ooit. Zelf heeft wijlen Vloemans het feest op nieuwjaarsdag ’83 niet meer mogen meemaken. Hij wordt niet vaak meer geciteerd. Sommige puike muzikanten plukten voor het laatst de lage A-snaar in de jaren tachtig. We noteren onder andere Ian Curtis, Peter Tosh en Nico (van the Velvets, noblesse l'oblige). Er zal vast geen repetitieruimte beschikbaar zijn in het vagevuur, maar mocht er ergens tussen hemel en hel een All Star-band van in de tachtiger jaren heengegane muziekgoden gevormd worden, gokken wij op volgende line-up. Bonham op drums, Monk op piano, Pastorius op bas en Lennon op (ritme)gitaar. De oerschreeuw mag Muddy 'Mississippi' Waters voor zijn rekening nemen, hierbij geruggensteund door Marley Bob aan de backing vocals. “En wat met de leadgitaar?” horen we u denken. Wel, Jaco Pastorius op bas IS een leadgitaar, maar mocht Waters zijn nek met de tele omgorden, praise Jezus. Naast muzikale kadavers werd in de eighties ook behoorlijk wat koninklijk bloed ten grave gedragen. In Japan wisselde keizer Hirohito het stoffelijke voor het eeuwige na een heerschappij die meer dan 60 jaar geduurd had. In Roemenië werden Nicolae Ceausescu en zijn vrouw Elena de laatste slachtoffers van hun eigen wanbeleid. Voor misdrijven als het illegaal verwerven van rijkdom, genocide en nog een paar andere zaken veroordeelde een militaire rechtbank hen tot de doodstraf. Uit wel honderden vrijwilligers werd een vuurpeloton samengesteld. Het waren elitesoldaten, stuk voor stuk. De Ceaucescu's werden tegen de muur gezet en afgeschoten, nog voor de aanwezige cameraman zijn beeld had kunnen scherpstellen. Twee weken later werd de doodstraf in Roemenië afgeschaft. Er wordt beweerd dat Sven Nys “balen!” zou geroepen hebben. Verf is dikker dan bloed. Beuys, Warhol, Dali en Hérgé, geen van hen zag Toto Cotugno het songfestival winnen. Fred Astaire – né Frederic Austerlitz (!) – danste zijn laatste paar schoenen stuk. Grace Kelly – of 'van Monaco', zo je wil – kreeg een hartaanval achter het stuur, reed van de weg af en parkeerde haar Rover 3500 in het ravijn. Het was diezelfde kronkelende provincieweg waarop ze jaren eerder, bij de opnames van Hitchcock's To Catch a Thief, een auto gedeeld had met Cary Grant. Volgens laatstgenoemde zou ze ook toen heel gevaarlijk gereden hebben. Monaco en rally, melk en suiker. Grant zelf bezweek in '84 aan een hersenbloeding. Na hem heeft niemand ooit nog door een korenveld gelopen, achterna gezeten door een tweedekker. De eighties. Doffe ellende zou je kunnen denken, met al die doden, maar gelukkig werd Prozac in ’88 uitgevonden. Vanaf toen was coke gewoon leuk voor op een feestje maar niet meer echt van doen.

1980

Het valt moeilijk te schrijven over iets dat je zelf niet al te bewust hebt meegemaakt. Je was er, maar eigenlijk was je er ook niet. Waar je dan wel was, dat valt moeilijk te omschrijven. Je zou er een ruwe schets van kunnen maken, een impressionistisch schilderij misschien, maar je fotografeert geen stad die al verdwenen is. Op een dag ben je echter wakker geworden, al dan niet met koppijn, en met een vaag besef van hoe het ooit zo ver is kunnen komen.



Er is slechts een kwarteeuw verstreken sinds onze vroegste kindertijd in de jaren '80, en wat overblijft is niets dan artefacten en gekleurde herinneringen. Alles van waarde is weerloos. Ze waren er, vast en zeker, en ze hebben ons gevormd ook, dat staat vast. Oud kun je ons nog niet noemen, maar wat waren we jong, toen! De wereld waarin we toen vertoefden, was niet complex. Wij waren kapitalistisch, westers, Reagan en Thatcher. Zij waren communisten, Gorbatsjov en Honecker - goddeloze imperialisten, stuk voor stuk. Het ging goed met ons. We kochten een pc en een camcorder, cds en een nintendo. De economie draaide goed, en MTV bracht ons muziekvideo's, 24 u op 24. De do de do, de da da da, sweet dreams are made of this, Frankie zei relax. New wave. Beats of love, quoi. Toen oorlog nog koud was, enkel homo's en testapen AIDS konden kregen, en misdaadbendes Walen viseerden. “Don't worry be happy,” Bobby McFerrin, wekenlang op nummer één.



Nu de grote eightiesstoet zich aan mijn geestesoog voltrekt, zou ik bijna geneigd zijn om ze te willen herbeleven. Ik zei bíjna, en dat is een belangrijke nuance. (Mocht ik die niet maken, dan had mijn ninetieszelf me terminatorgewijs opgespoord en me met een droog nekschot de oneindigheid in geknald. Koud afgemaakt worden door een gefrustreerde adolescent, je zou zo geen zieliger einde kunnen bedenken. Maar ik dwaal af.)
Want ook toen was het niet elke dag rijstpap met honing. Neen, integendeel. Het ging er soms hard aan toe, voor ons, en voor hen nog des te meer. In Tsjernobyl kregen ze de hemel op hun kop. In Afghanistan vochten ze tegen het Sovietleger, zij aan zij, geflankeerd door Rambo III. In China werd burgerprotest hardhandig neergeslagen. Joden vochten tegen Palestijnen, obviously, en er was economische malaise. Conservatieve krachten kwamen aan de macht in Engeland, Amerika en (West-)Duitsland. Er was honger in Afrika, en zelfs Bob Geldof kon het A-team niet bereiken.



Eigenlijk is er niet zo veel veranderd.